تحلیل وضعیت برخورداری نظام شهری استان کرمانشاه از شاخص خدمات شهری با استفاده از مدل‌های تاکسونومی، تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای

زمینة اصلی فعالیت شهرداری‌ها خدمات‌رسانی عمومی به شهروندان است که شامل طیف وسیعی از فعالیت‌ها از جمله بهداشت، سلامت، امنیت و عمران می‌شود. با این ‌حال، بخش‌هایی از وظایف شهرداری‌های استان کرمانشاه به دلیل روشن‌نبودن قوانین مربوط مغفول مانده است. ضعف برنامة مدون و دقیق به همراه توزیع تسهیلات و خدمات که تنها با تصمیمات شخصی مدیران یا کارشناسان متناسب و مطابق است، از دیگر ضعف‌های گریبانگیر شهرداری‌های این استان به‌شمار می‌آید؛ بدین‌ترتیب این نوع بی‌عدالتی و شکاف درخصوص برخورداری یا عدم برخورداری شهرهای مختلف در دستیابی به خدمات موردنیاز شهروندان سبب ایجاد نوعی بی‌تعادلی در توزیع فضایی نظام شهری استان شده است. در این مقاله ابتدا وضعیت نظام شهری استان از نظر جمعیتی بررسی، سپس براساس شاخص‌های اصلی خدمات شهری، میزان برخورداری شهرهای استان کرمانشاه به نسبت میزان جمعیت آن‌ها سنجیده می‌شود. برای این کار از مدل‌های رایج در برنامه‌ریزی مانند تاکسونومی و تحلیل عاملی رتبه‌بندی استفاده شده است. شهرهای استان نیز با استفاده از مدل خوشه‌ای در 5 دسته (کاملاً برخوردار تا برخورداری خیلی ضعیف) طبقه‌بندی شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بین برخورداری و عدم برخورداری شهرها با جمعیت دریافت‌کنندة خدمات شهری ارتباطی منطقی برقرار نشده است؛ به‌طوری‌که شهرهای کوچک‌تر نظام شهری استان در مقایسه با به شهرهای بزرگ‌تر، شرایط مناسب‌تری از نظر برخورداری از خدمات شهری دارند. نشانة این امر را می‌توان در مقایسة نوع و تعداد خدمات شهری موجود در شهر سومار با 9 نفر (رتبه اول) با شهر کرمانشاه و سایر شهرهای پرجمعیت استان مشاهده کرد.